Bahookie
Als er een muzikalere manier is om een achterwerk te beschrijven, dan moeten we die nog vinden.
Bijvoorbeeld: “The wee yin fell right on his bahookie.”
In het Engels: “The little one fell on his bum.”
In het Nederlands: “De kleine viel op zijn achterste.”
Blate
Als je in het gezelschap van een Shetlander een beetje bedeesd bent, hoor je misschien deze leuke Schotse uitdrukking.
Bijvoorbeeld: “Dunna be blate; glaep yun down!”
In het Engels: “Don’t be shy; eat up!”
In het Nederlands: “Wees niet verlegen; tast toe!”
Braw
Van de schattige Schotse hooglanders tot de torenhogen bergen, er is in Schotland altijd wel iets te zien dat braw is.
Bijvoorbeeld: “It’s a braw day for a dauner.”
In het Engels: “It’s a lovely day for a walk.”
In het Nederlands: “Het is een mooie dag voor een wandeling.”
Coorie
Denk bijvoorbeeld aan warme wollen dekens, een knisperend haardvuur of een lekker kopje thee (of iets sterkers)!
Bijvoorbeeld: “It’s awfy dreich; it’s a day fur coorieing in under the covers.”
In het Engels: “The weather is awfully dreary; this is a day for snuggling under the covers.”
In het Nederlands: “Het weer is echt slecht - vandaag blijf ik lekker knus onder de dekens.”
Dook
Zin in een dook? Als je dapper genoeg bent, kun je zelfs aan de toepasselijk genoemde Loony Dook meedoen.
Bijvoorbeeld: “Dook yer haun in the watter an see if it’s cauld.”
In het Engels: “Dunk your hand in the water and see if it’s cold.”
In het Nederlands: “Dompel je hand in het water en kijk of het koud is.”
Dreich
Bijvoeglijk naamwoord: Somber, sip, slecht.
Maak ervan wat je wilt, maar dreich is meermaals verkozen tot het "meest iconische" Schotse woord.
Bijvoorbeeld: “It’s awfy dreich oot there the day.”
In het Engels: “It’s awfully dreary outside today.”
In het Nederlands: “Het is somber weer vandaag.”
Fankle
Of het nu schoenveters of situaties zijn; fankle kan alles wat ook maar enigszins in de knoop zit uitdrukken.
Bijvoorbeeld: “Ma heidphones are aww fankled.”
In het Engels: “My headphones are all tangled.”
In het Nederlands: “Mijn hoofdtelefoon zit helemaal door de war.”
Gallus
Bijvoeglijk naamwoord: Ontdeugend; brutaal
Dit is Glasgow in zes letters opgesomd.
Bijvoorbeeld: “He’s pure galllus, that yin.”
In het Engels: “He’s very cheeky, that one.”
In het Nederlands: “Hij is ondeugend, die kleine.”
Glaikit
Bijvoeglijk naamwoord: Dom; dwaas; onnadenkend
Naast een aantal mooie uitdrukkingen biedt het Schots ook een heleboel bijzondere beledigingen.
Bijvoorbeeld: “Dinnae be so glaikit – dae something!”
In het Engels: “Don’t be so thoughtless – do something!”
In het Nederlands: “Wees niet zo onnadenkend; doe iets!”
Haver
Werkwoord: Onzin uitkramen; ratelen
Dit woord dankt zijn populariteit aan een tweeling met een bril uit Fife die graag wandelingen van 500 mijl maakt.
Bijvoorbeeld: “Awa – yer havering!”
In het Engels: “Get away – you’re talking nonsense!”
In het Nederlands: “Maak dat de kat wijs. Je kraamt onzin uit!”
Keek
Werkwoord of zelfstandig naamwoord: Een vluchtige blik, een kijkje nemen, kijkje
De Schotse uitzichten verdienen meer dan een keek - je wilt het prachtige landschap langer in je opnemen!
Bijvoorbeeld: “Goan take a keek oot the windae.”
In het Engels: “Go and have a quick look out of the window.”
In het Nederlands: “Neem een kijkje uit het raam.”
Loon
Zelfstandig naamwoord: Jongen, jongeman
In Aberdeenshire zijn er geen jongens en meisjes, maar loons en quines.
Bijvoorbeeld: “Far hiv ye been, loon?”
In het Engels: “Where have you been, boy?”
In het Nederlands: “Jongen, waar heb jij uitgehangen?”
Oxter
In Schotland zeg je niet dat je het druk hebt; hier zit je er "tot aan je oksels in", of: "up to your oxters in it."
Bijvoorbeeld: “Him there, wae the jaikit tucked in his oxter.”
In het Engels: “That man over there with the jacket tucked in his armpit.”
In het Nederlands: “Die man daar, met zijn jas onder zijn oksel.”
Piece
Wat het beleg of welk soort brood het ook is, in het Schots heet het een piece.
Bijvoorbeeld: “Canny believe that – av forgoat ma piece.”
In het Engels: “I can’t believe it – I’ve forgotten my sandwich.”
In het Nederlands: “Ik kan het niet geloven. Ik ben mijn brood vergeten.”
Peelie-Wally
Alleen in Schotland klinkt het zo vrolijk als iemand een beetje bleek rond de neus is!
Bijvoorbeeld: “She’s looking awfy peelie-wally.”
In het Engels: “She’s looking awfully pale.”
In het Nederlands: “Ze ziet er erg bleekjes uit.”
Shoogle
Het Schots is een beeldende taal. Je kunt het woord shoogle bijna zien wiebelen als je het leest.
Bijvoorbeeld: “Jist gie it a wee shoogle and it’ll come loose.”
In het Engels: “Just give it a small shake and it’ll come loose.”
In het Nederlands: “Schud het een klein beetje, dan komt het los.”
Sleekit
Dankzij onze nationale dichter Robert Burns is het woord sleekit een van de bekendste Schotse woorden. Burns gebruikte het om een veldmuis te beschrijven.
Bijvoorbeeld: “Wee, sleekit, cow’rin, tim’rous beastie.”
In het Engels: “Small, sly, cowering, fearful animal.”
In het Nederlands: “Klein, sluw, schichtig, angstig beestje.”
Weesht
Een passend eind voor onze tour van het Scots: stilte!
Bijvoorbeeld: “Wheesht!”
In het Engels: “Be quiet!”
In het Nederlands: “Wees stil!”