Schotland staat bij velen bekend als een oud land met een fascinerende geschiedenis. Maar wat je misschien nog niet wist, is hoe lang onze geschiedenis precies is. Er zijn bouwwerken in Schotland die ouder zijn dan de piramiden van Gizeh in Egypte of Stonehenge in Engeland.
Hoewel het tijdens de intelligente lockdown niet mogelijk is om de honderden historische plekken in Schotland te bezoeken, kunnen we dankzij het wonder der moderne technologie deze plekken toch digitaal ontdekken. We hebben een paar koppellingen naar websites op een rijtje gezet, waarmee je fantastische 3D-modellen van bepaalde plekken kunt zien. Leer een beetje meer over deze plekken en zie hoe ze er in hun hoogtijddagen uitzagen.
Zodra we er weer op uit kunnen trekken, hopen we dat je graag de tijd neemt om deze vrij speciale plekken te bezoeken. Ondertussen kunnen we echter #alleensamen de lockdown tot een goed einde brengen.
Schotland in de steen, brons en ijzertijd
De geschiedenis van Schotland gaat duizenden jaren terug, en nergens zie je dat meer dan op Shetland, Orkney en de Buiten-Hebriden. Er liggen op deze speciale plekken een paar van de oudste bouwwerken van Europa. Sommige zijn zelfs 5000 jaar oud.
Je denkt misschien dat de eerste bewoners van Schotland woest en onbeschaafd waren. Archeologische opgravingen wijzen echter op het tegendeel. Deze eilandbevolking was innovatief en beschaafd, en dat is in veel van hun bouwwerken, waarvan een verrassend aantal nog steeds overeind staan, te zien.
Mousa Broch, Shetlandeilanden © Historic Environment Scotland
Tegenwoordig zijn stormvogeltjes waarschijnlijk de grootste groep ‘invallers’ van het 2000 jaar oude Mousa Broch op Shetland. Maar het speelde een hoofdrol in de Oudnoorse geschiedenis van deze archipel. Het is een formidabel fort dat de mensen binnenin tegen de elementen en invallers beschermde. Daarnaast is het de hoogste, nog staande brochtoren, waarvan er ooit meer dan 500 in heel Schotland stonden.
Jarlshof, Sumburgh, Shetlandeilanden
We blijven in Shetland en gaan verder naar het zuiden met onze verbazingwekkende bouwwerken van Jarlshof in de buurt van het Sumburgh Airport. Dit is een van de meest intacte archeologische opgravingen in het Verenigd Koninkrijk. Men vestigde zich er 4000 jaar geleden tijdens de bronstijd voor het eerst, en bleef er tijdens de ijzertijd en middeleeuwen tot aan de 17e eeuw in leven.
Vikinggraffiti in de Maes Howe Chambered Cairn, Orkneyeilanden © Historic Environment Scotland
Hierna steken we de Noordzee over om bij de Orkneyeilanden te komen. Net als op Shetland kun je er de dag van vandaag nog steeds de invloed van mensen uit de steen- en Vikingtijd zien. Naast de meer populaire werelderfgoedlocaties als Skara Brae, Maes Howe en de Ring of Brodgar vind je op zowel het hoofdeiland als de omringende eilanden een ongekende verzameling van goed onderhouden gebouwen vol mysteriën en mythes.
Midhowe Chambered Cairn, Rousay, Orkneyeilanden © Historic Environment Scotland
Op Rousay tref je bijvoorbeeld de Midhowe Chambered Cairn, waarvan men denkt dat hij in 3500 v. Chr. is gebouwd. Deze 23 meter lange, stenen grafheuvel is de langste op de Orkneyeilanden, en slechts een van 15 die alleen al op het eiland Rousay zijn gevonden! Er heeft dan ook zonder twijfel een welvarende gemeenschap rond Midhowe Broch, een van de negen brochs rond kust van de Eynhallow Sound, geleefd. De leiders hiervan zijn waarschijnlijk in de stenen grafheuvel begraven.
Wideford Hill Chambered Cairn, Kirkwall, Orkneyeilanden © Historic Environment Scotland
In de buurt van Kirkwall, de ‘hoofdstad’ van Orkney, tref je ook de Wideford Hill chambered cairn aan. Deze meer dan 5000 jaar oude grafkamer is uit de noordwestelijke kant van de heuvel gegraven. Het is mogelijk om vanuit Kirkwall naar deze plek te wandelen. Op heldere dagen biedt het een prachtig uitzicht over de omringende eilanden.
Unstan Chambered Cairn, Orkneyeilanden © Historic Environment Scotland
Als je van een uitzicht op het Loch of Stenness en bouwwerken uit de steentijd zoals de Ring of Brodgar, de Standing Stones of Stenness en de Ness of Brodgar wilt genieten, moet je naar Unstan Chambered Cairn gaan. Deze plek is staat vrij bekend nadat er bij de opgravingen van Unstan prachtig ontworpen potten werden blootgelegd, die ook in andere grafheuvels op Orkney waren ontdekt.
Dun Carloway Broch, Lewis, Buiten-Hebriden © Historic Environment Scotland
Ons virtueel avontuur neemt ons nu naar de Buiten-Hebriden, specifiek naar Lewis, waar we de Dun Carloway Broch verkennen. Net als soortgelijke bouwwerken op de noordelijke eilanden is dit ook een voorbeeld van een prachtig onhouden brochtoren in een adembenemend landschap.
The Poltalloch Stones, Kilmartin Churchyard, Argyll & De Eilanden © Historic Environment Scotland
Natuurlijk staan niet alle opmerkelijke prehistorische plekken op de eilanden. In Kilmartin Glen in Argyll tref je meer dan 350 historische plekken aan. Dit kunnen alles van staande stenen tot oeroude beeldhouwwerken en petrogliefen zijn. Daarnaast is er ook het heuvelfort van Dunadd, waar wij Schotten onze eerste koningen kroonden.
De Romeinen in Schotland
De Romeinen begonnen hun verovering van Schotland rond het jaar 70 n.Chr., maar vonden de rebelse Caledoniërs toch een beetje een te lastig volkje. In 142 n.Chr. gaf de Romeinse keizer Antonius Pius de opdracht tot de bouw van de Muur van Antoninus om de bevriende Laaglanders tegen invallen van de Picten te beschermen… en misschien ook om duidelijk te maken waarom het slim was om de Romeinen te vriend te houden. De muur werd in 2008 een UNESCO Werelderfgoedlocatie.
Het was een drie meter hoge, grotendeels aarden wal die van de Firth of Clyde tot aan de Firth of Forth liep. Bovenop stond waarschijnlijk een palissade, met daarvoor een diepe greppel. Er waren 16 forten aan de 57 km lange wal, met barakken voor de 7000 legionairs.
Een reconstructie van het Bar Hill Fort, deel van de Muur van Antonius, Oost-Dunbartonshire © Historic Environment Scotland
De ruïne van het Bar Hill Fort ligt op strategisch gelegen heuvel in de buurt van Twechar. Het is een van de best bewaard gebleven forten, ook al staat het niet in directe verbinding met de wal. De funderingen van het fort, het hoofdkwartier van het legioen en het badhuis zijn tegenwoordig nog steeds zichtbaar.
middeleeuwen & renaissance
De middeleeuwen waren voor Schotland een turbulente tijd. Rivaliteiten tussen edelen en de clans lieten hun sporen in het landschap… en de bevolking achter. Dikke kasteelmuren boden bescherming voor de edelen, hun familie en hun dienstknechten tegen hun vijanden, waardoor er in deze periode veel burchten werden gebouwd.
Braemar Castle, Royal Deeside, Aberdeenshire
Braemar Castle in Royal Deeside werd in de late middeleeuwen gebouwd als een jachtslot en statussymbool voor de 2e graaf van Marfeatured. Het was ook een belangrijke plek tijdens de jakobitische opstanden. Koningin Victoria, die dol op dit stukje van Schotland was, bracht ook een bezoek aan het kasteel. Het is tegenwoordig een populaire bezienswaardigheid en eigendom van de lokale gemeenschap, die het aan het restaureren is.
Blair Castle, Blair Atholl, Perthshire
Blair Castle is door de eeuwen heen veel veranderd en heeft een aantal gruwelijke momenten in zijn geschiedenis gezien. Het is het oude stamslot van de invloedrijke hertogen van Atholl, en werd gesticht door John Comyn I, heer van Badenoch. Comyn’s Tower, het oudste gedeelte van het kasteel, dateert uit 1269. Andere delen van het kasteel werden tot aan de 19e eeuw eraan toegevoegd. Beroemde bezoekers van Blair Castle zijn o.a. koninginen Maria I en Victoria. Het slot werd ingenomen door koning Robert I, belegd door de troepen van Oliver Cromwell en speelde een belangrijke rol tijdens de jakobitische opstanden.
Stirling Castle, Stirling
Stirling Castle, een vorstelijke burcht van strategisch belang, was zowel een koninklijke residentie als een sterk fort. Het ligt op een hoge positie, waarbij het aan drie zijden uitzicht over de stad biedt. Als kasteel heeft het een belangrijke rol in de geschiedenis van de stad en de vruchtbare gebieden aan de rivier de Forth gespeeld, én een sleutelrol in de Schotse Onafhankelijkheidsoorlogen gespeeld. Hoewel bepaalde delen van het kasteel uit de 14e eeuw stammen zijn andere delen er tussen de 15e en 18e eeuw aan toegevoegd.
Palace of Holyroodhouse en Holyrood Park, met Edinburgh op de achtergrond
Het Palace of Holyroodhouse was oorspronkelijk in 1128 door koning David I als augustijnerklooster gesticht, maar is tegenwoordig de officiële residentie van de Britse vorstin in Schotland. Het paleis heeft eeuwenlang een sleutelrol in de Schotse geschiedenis gespeeld. Koning Robert I hield er twee parlementen, en een aantal leden van de Schotse koninklijke familie werden er gekroond, getrouwd en begraven. Maria I trouwde er tweemaal en was er getuige van de moord op haar secretaris, David Rizzio. Het gros van het hedendaagse paleis stamt uit de 16e en 17e eeuw.
Een 3D-recreatie van Edinburgh Castle © Historic Environment Scotland
Edinburgh Castle is een van ‘s werelds meest geliefde en bekendste bouwwerken. Het torent boven de stad uit en was ooit een koninklijke residentie, fort, gevangenis en garnizoensvesting. Tegenwoordig is het een van de meest populaire bezienswaardigheden van Schotland. Dit kasteel speelde een belangrijke rol in de Schotse geschiedenis en heeft de ‘eer’ om het meest belegde kasteel van het Verenigd Koninkrijk te zijn. Jacobus de VI van Schotland (I van Engeland) werd er geboren. Het speelde zelfs een rol in de Napoleontische en beide Wereldoorlogen. Sterker nog, het doet nog steeds dienst als barakken. Historic Environment Scotland heeft een gloednieuw 3D-model gemaakt om zo van zijn grote en schoonheid te genieten.
Smailholm Tower in de buurt van Kelso, Schotse Grensregio © Historic Environment Scotland
In lang vervlogen tijden waren gevechten aan de Schots-Engelse grens vrij normaal. Dit waren of vechtende soldaten of vechtende vee- en paardendieven. Er werden daarom de zogehete ‘peel towers’, verdedigingswerken en signaalvuren gebouwd om de grens tegen invallende legers of gewapende dieven te beschermen. Met zijn 2,5 meter dikke muren is de Smailholm Tower zo’n soort verdedigingswerk uit de 15e eeuw. De prachtig geïsoleerde positie van de toren op Lady Hill geeft een opmerkelijk goed uitzicht over de Schotse Grensregio en Northumberland aan de andere kant van de grens. Dit gaf het garnizoen genoeg tijd om te zien of er problemen in aantocht waren!
Caerlaverock Castle, Dumfries & Galloway © Historic Environment Scotland
Caerlaverock Castle in Dumfries & Galloway is een van de meest unieke kastelen in Schotland, zoniet het hele Verenigd Koninkrijk. Het heeft een stevige en herkenbare driehoeksvorm, met wachttorens aan zijn oost-(tegenwoordig een verbrokkelde ruïne) en westzijde (nog grotendeels in tact). Het intimiderend poorthuis met twee torens en zijn diepe slotgracht zouden een echte uitdaging voor elke belegerende strijdmacht zijn.
Moderne tijd
Andrew Carnegie Birthplace Museum, Dunfermline, Koninkrijk Fife
Onze laatste stop op deze virtuele tour is het Andrew Carnegie Birthplace Museum in Dunfermline. Het eert het opmerkelijke leven van een van de meest succesvolle industriële staalmagnaten en filantropen uit Schotland, die in dit dorp is geboren. Ontdek hoe Carnegie in de 19e eeuw in Fife opgroeide en hoe hij zijn eerste zaak in Pittsburgh hét staaldorp in de VS oprichtte, en hoe hij de rijkste man ter wereld werd.
De hierbovengenoemde plekken bieden een klein inkijkje in de interresante geschiedenis van Schotland. Leer meer op onze pagina over de Schotse geschiedenis of op de websites van het Historic Environment Scotland en de National Trust for Scotland.
Opmerkingen