De jakobitische opstanden

Patriottische Schotten, ontevreden Britten, daden met grote heldenmoed, tactische missers en heel veel inspirerende verhalen – de door oorlog verscheurde 17e en 18e eeuw vormen een ingewikkeld en bekend hoofdstuk in de geschiedenis van Schotland.

Hoewel sterk geromantiseerd in verhalen en liederen, waren de jakobitische opstanden in werkelijkheid veel somberder; gekenmerkt door bloederige en verdelende opstanden, onlusten en veldslagen. De jakobieten slaagden er niet in de Stuarts weer op de troon te krijgen, wat uiteindelijk leidde tot de tragische Slag bij Culloden die gemeenschappen en de infrastructuur van de Hooglanden voor altijd zou veranderen.

Kom meer te weten over deze fascinerende en tumultueuze periode in de geschiedenis van Schotland, die de hele eeuw duurt, van de afzetting van Jacobus II ten tijde van de Glorieuze overtocht in 1688 tot de dood van Bonnie Prince Charlie in 1788.

Het begin en de Glorieuze overtocht

Het begon allemaal met Jacobus VII, zoals we hem in Schotland noemden, of Jacobus II, zoals hij in Engeland werd genoemd, de laatste rooms-katholieke monarch die heerste over de koninkrijken Engeland, Schotland en Ierland. Jacobus, die werd aangevallen door zijn protestantse schoonzoon en vervolgens werd afgezet, werd gedwongen om in ballingschap in Frankrijk te wonen.

De opstanden van 1689 - 1692

Burggraaf Dundee, James' meest fanatieke Schotse aanhanger, verzamelde troepen en voerde militaire acties uit tegen de overheidstroepen van Willem en Maria. De eerste jakobitische opstand brak uit, maar bleek in het geheel niet populair te zijn. 

• Geleid door:  John Graham van Claverhouse - burggraaf Dundee - ook bekend als 'Bonnie Dundee'
• Belangrijkste veldslagen: de Slag bij Killiecrankie (1689), de Slag om Dunkeld (1689), het Bloedbad van Glencoe (1692)

De opstanden van 1708, 1715 en 1719

In 1707 werden de twee koninkrijken Schotland en Engeland samengevoegd, tot groot ongenoegen van zij die de jakobitische zaak steunden. Jacobus VIII/III probeerde tot tweemaal toe om de troon te heroveren, in 1708 en in 1715. In 1719 vonden de jakobieten een bondgenoot in Spanje.

• Geleid door: Jacobus VIII/III - Jacobus Frans Eduard Stuart (James Francis Edward Stuart) - ook wel 'The Old Pretender' genoemd
• Belangrijkste veldslagen: de Slag bij Sherriffmuir (1715), de Slag om Eilean Donan (1719)

De opstand van 1745

Nadat hij er niet in slaagde de Franse overheid over te halen nog een invasie uit te voeren, besloot prins Karel (Prince Charles of 'The Young Pretender') om zijn eigen opstand te financieren. Hij voer van Frankrijk naar Schotland en kwam aan land bij Eriskay in de Buiten-Hebriden in juli 1745. Vervolgens reisde hij door de Hooglanden om een jakobitisch leger te formeren.

• Geleid door: Prins Karel Eduard Stuart (Charles Edward Stuart) - Karel III - ook bekend als 'Bonnie Prince Charlie' of 'The Young Pretender'
• Belangrijkste veldslagen: de bezetting van Edinburgh (1745), de Slag bij Culloden (1746)