Leer hoe je met deze ‘rerr’ (erg goede) woordjes Doric en hun betekenis als een echte Schot praat. Van ‘bosie’ tot ‘bide’ en meer, onze gids voor dit kleurrijk Schots dialect helpt je het meeste uit jouw volgende vakantie naar Noordoost-Schotland te halen!
AA ABOOT DORIC / ALLES OVER DORIC
Het wordt van Keith (het allereerst ‘Scots Toun’ van Schotland) in Moray Speyside via Aberdeenshire tot aan Dundee & Angus gesproken. Doric is een van de hoofddialecten van de Schotse taal en naar verluidt ook de meest muzikale.
Van brommende ‘foggy bummers’ (hommels) tot de pracht van een ‘bonny gloamin’ (een mooie zonsondergang), Doric is een dialect vol met prachtige kleurrijke uitdrukkingen waar zijn sprekers ongelofelijk trots en dol op zijn.
Dat wil niet zeggen dat elke spreker van Doric hetzelfde klinkt. Elk dorp, gehucht of boederij heeft zijn zo zijn eigen vocabulair en klanken. Je zult op jouw avontuur in het noordoosten van Schotland daardoor meerdere woorden of uitspraken voor hetzelfde begrip horen. Zo wordt in Peterhead een meeuw bijvoorbeeld een ‘pyool’ [pjoel] genoemd. Zie je dezelfde vogel in Aberdeen op fish en chips jagen, dan wordt hij een ‘gallus scurry’ [gallus skurrie] genoemd.
Wees niet bang om waar je ook bent te vragen wat een zin betekent, zolang je het maar geen ‘straattaal’ noemt! Blijf lezen en ontdek hoe je op vakantie een aardig woordje Doric kunt wisselen.
FOO DIV YE SPIK DORIC? / HOE SPREEK JE DORIC?
“Foo’re ye deein?”
In het Doric: Foo’re ye deein?
In het Engels: How are you doing?
In het Nederlands: Hoe gaat het?
Sprekers van Doric zijn een vriendelijk volkje. Verwacht dit dan ook vaak te horen terwijl je door het noordoosten reist!
“Far div ye bide”
In het Doric: Far div ye bide?
In het Engels: Where do you live?
In het Nederlands: Waar woon je?
Wil je graag in het Doric antwoord geven? Je bent ofwel een ‘toonser’ (stadsbewoner) of een ‘teuchter’ (plattelandsbewoner)!
“I’m fair trauchled”
In het Doric: I’m fair trauchled
In het Engels: I’m exhausted.
In het Nederlands: Ik ben uitgeput.
Met zoveel bezienswaardigheden en activiteiten in het noordoosten is dit wat je na een druk dagje zult zeggen!
“Dinna fash yersel”
In het Doric: Dinna fash yersel.
In het Engels: Don’t trouble yourself.
In het Nederlands: Je hoeft geen moeite te doen.
Let wel op als je Doric spreekt. ‘Fash’ kan namelijk ook ‘vis’ betekenen!
“Cam ower an gie’s a bosie”
In het Doric: Cam ower an gie’s a bosie.
In het Engels: Come over and give me a cuddle.
In het Nederlands: Kom hier en geef me een knuffel.
Als je in de problemen zit, maakt een dikke ‘bosie’ vaak veel goed.
“Like snaa aff a dyke”
In het Doric: Like snaa aff a dyke.
In het Engels: Like snow off a wall.
In het Nederlands: Als sneeuw op een muur.
In het noordoosten gaan dingen zoals ‘butteries’ (een smakelijk, hartig koekje) niet als ‘warme broodjes’ maar als ‘sneeuw op een muur’!
“I’m pechin”
In het Doric: I’m pechin.
In het Engels: I’m out of breath.
In het Nederlands: Ik ben buiten adem.
Wandel over het adembenemend Aberdeenshire Coastal Trail en je zult na afloop zowel letterlijk als figuurlijk buiten adem zijn!
“Ye’re a sicht fer sair een”
In het Doric: Ye’re a sicht fer sair een.
In het Engels: You’re a sight for sore eyes.
In het Nederlands: Het klinkt me als muziek in de oren.
Een versgevangen visje, een koud glas ambachtelijk gebrouwen bier, een wereldberoemd Aberdeen Angusbiefstuk en een heerlijke kom cullen skink zijn slechts een paar van de hoogtepunten die je in de proviantkast van het noordoosten aantreft. Je zult deze woorden dan ook vaak uitspreken.
“If yer bradie’s ower het, ye’ll hae tae blaa it”
In het Doric: If yer bradie’s ower het, ye’ll hae tae blaa it.
In het Engels: If your pie is too hot, you’ll have to blow on it.
In het Nederlands: Als je hartige taart te warm is, moet je erop blazen.
Een waarschuwing die je wel vaker in bakkerijen in het noordoosten hoort!
“Fit they deein doon the herbour wi aa thon crans an larries”
In het Doric: Fit they deein doon the herbour wi aa thon crans an larries?
In het Engels: What are they doing down at the harbour with all those cranes and lorries?
In het Nederlands: Wat zijn ze in de haven met al die hijskranen en vrachtwagens aan het doen?
In het noordoosten is de haven vaak de spil van veel vissersdorpjes.
“It’s aye caul in Aiberdeenshire in November, myne an hap up”
In het Doric: It’s aye caul in Aiberdeenshire in November, myne an hap up!
In het Engels: It’s always cold in Aberdeenshire in November, remember to wrap up!
In het Nederlands: Het is in november altijd koud in Aberdeenshire. Vergeet niet om je warm te kleden!
Zoals de Schotse cabaretier Billy Connolly ooit zei: “slecht weer bestaat niet, alleen de verkeerde kleding!”
“Fit a loon”
In het Doric: Fit a loon!
In het Engels: What a man/boy!
In het Nederlands: Wat een gozer!
In het noordoosten zijn er geen ‘jongens’ of ‘meisjes’, maar ‘loons’ en quines’.
WANT TE KEN MAIR? /WIL JE MEER WETEN?
Het Schots, de ‘mither tongue’ (moedertaal) van het Doric, is een van maar liefst drie inheemse talen die tegenwoordig in Schotland wordt gesproken. De andere twee zijn Engels en Schots-Gaelisch.
Zin om meer over onze oudste, nog gesproken taal te leren? Bekijk onze gids Schots-Gaelische taal en geschiedenis!
Wil je juist meer woordjes Doric leren, bekijk dan het Engels – Doric woordenboek van de Robert Gordon University of bekijk de documentaire van de University of Aberdeen
Bekijk anders ook:
- Schots-Gaelisch: Uitgelegd
- Schotse kinderverhalen: De drie snuggere Schotse hooglandertjes
- Aberdeen & Aberdeenshire
- Moray Speyside
- De Schotse Taal, het noordoostelijk dialect
Opmerkingen