Waar komen de clannamen vandaan?
Er werd voorheen altijd gedacht dat iedereen die de achternaam van een clan draagt, een directe afstammeling van de oorspronkelijke oprichter was. Maar soms gebeurde het dat het domein van een clan in beslag werd genomen en aan een andere edelman en zijn familie werd gegeven of dat het van de kant van de moeder werd overgeërfd. In dat geval nam het nieuw hoofd van de clan daarop in de praktijk dikwijls de achternaam van het oud hoofd over om zo solidariteit met de clan te tonen en het voortbestaan van de naam voor de opvolgende generaties veilig te stellen.
De geschiedenis van de clans
Slechts weinig aspecten van de fascinerende geschiedenis van Schotland waren zo kleurrijk, of zo bloedig, als de clanverbandschappen. Met hun oorsprong in Keltische, Noorse of Normandische tradities, hadden de clans tegen de 13e eeuw hun wortels diep in de Schotse Hooglanden geboord.
Hoewel het woord ‘clan’ familie of kinderen in het Schots-Gaelisch betekent, was niet iedereen in dezelfde clan aan elkaar verwant. De clans leefden van de opbrengst van het land, waarbij veeteeld hun voornaamste bron van inkomsten was. Geschillen aan de randen van hun domeinen waren de voornaamste oorzaak van onrust onder de clans. De belangrijkste clanhoofden in die tijd hadden over hun eigen domein vaak de absolute macht.
Dit systeem bleef grotendeels intact tot de bloedige Slag bij Culloden in 1746, waarbij de jakobitische opstand genadeloos door de koninklijke troepen van koning George II werd onderdrukt.
De verbeterde handel en communicatie tussen de clans in de Hooglanden en adellijke families in de Laaglanden hadden op dit punt in de geschiedenis sowieso al tot de verwatering van de clanverbandschappen geleid, en de notoire Ontruiming van de Hooglanden gaf de genadeklap. Duizenden Schotse boeren werden uit de Hooglanden verdreven en migreerden naar de Britse koloniën op zoek naar een beter leven.
Men kan tegenwoordig veel clans naar een specifiek deel van Schotland herleiden. Denk aan de MacLeods van Skye, de MacNeils van Barra of de MacNabs van St Fillan aan het Loch Earn. Als je van Schotse afkomst bent (met name als je afstammeling van een clan bent), is een reis naar het oude domein van jouw voorouders een ongekende, emotionele ervaring.
